Europese standaarden voor duurzaamheidsverslaglegging (ESRS)

The European Sustainability Reporting Standards are not about reporting, but about transformation.

Wat houden de ESRS in?

De Corporate Sustainability Reporting Directive ( CSRD) verplicht bedrijven om te rapporteren over duurzaamheid. Daarbij moeten ze gedetailleerde informatie geven over de impact van bedrijfsactiviteiten op het milieu, de maatschappij en goed bestuur (ESG).

Op 31 juli heeft de Europese Commissie (EC) de definitieve tekst van de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) vastgesteld. De EC zal de ESRS aannemen in de vorm van een gedelegeerde handeling. De ESRS zijn bedoeld om de rapportage over duurzaamheid en ESG factoren van bedrijven binnen de EU nauwkeuriger, gemeenschappelijker, consistenter, gestandaardiseerd en vergelijkbaarder te maken. De openbaarmakingsvereisten van de eerste reeks ESRS, die sectorneutraal zijn, zijn van toepassing op alle ondernemingen binnen het toepassingsgebied van de CSRD. EFRAG zal binnenkort haar ontwerpversie van de tweede reeks ESRS, die sectorspecifieke openbaarmakingsvereisten bevat, ter raadpleging publiceren.

Generieke en actuele ESRS-normen

De eerste reeks ESRS bestaat uit:

Twee generieke standaarden

1. ESRS 1 bevat algemene vereisten en legt de belangrijkste concepten uit van dubbele materialiteit, rapportage over de waardeketen en hoe duurzaamheidsinformatie moet worden verzameld en gepresenteerd.
2. ESRS 2 bevat algemene openbaarmakingsvereisten met betrekking tot governance, strategie, impact, risk and opportunity management en metrics and targets.

Drie topical standaarden

1. Environmental-standaarden (ESRS E1 t/m E5) behandelen klimaatverandering, vervuiling, water en mariene hulpbronnen, en grondstofgebruik en circulaire economie
2. Social-standaarden (S1 t/m S4) behandelen de eigen werknemers, werknemers in de waardeketen, getroffen gemeenschappen, en klanten en eindgebruikers.
3. Governance-standaard (G1) behandelt zakelijk gedrag.

Het duurzaamheidsverslag

In een duurzaamheidsverslag geeft het bedrijf inzicht in zijn strategie en beleid op het gebied van duurzaamheid, hoe het deze uitvoert en hoe het scoort op de relevante prestatiemaatstaven. Het bedrijf moet de volgende informatie opnemen in het duurzaamheidsverslag:

• Beschrijving van de strategie en het bedrijfsmodel ten aanzien van duurzaamheidskwesties. Met inbegrip van de risico’s en kansen die daarmee verband houden;
• Tijdsgebonden duurzaamheidsdoelen en de voortgang daarvan;
• Beschrijving van de rol van het bestuur en de raad van commissarissen ten aanzien van duurzaamheidskwesties, en het beleid inzake duurzaamheidskwesties.
• Ondernemingen moeten informatie verstrekken over hun governance, strategie, risicobeheersings- en interne controlesystemen met betrekking tot duurzaamheidsdoelen en -risico’s, inclusief de samenstelling en vaardigheden van hun bestuurs- en toezichtsorganen, en de integratie van duurzaamheidsdoelen in hun beloningsbeleid.
• Materialiteitsbeoordelingsproces om materiële ESG-thema’s, onderwerpen, risico’s en kansen vast te stellen.
• Prestatie-indicatoren.

Ondernemingen zijn verplicht om een beperkte mate van zekerheid te verstrekken over hun gerapporteerde duurzaamheidsverslag. Dit is minder vergaand dan een redelijke mate an zekerheid, maar vereist nog steeds samenwerking met een accountant/assurance verlener. Verder moet het duurzaamheidsverslag in XHTML-format worden opgesteld en bepaalde datapunten moeten worden getagd volgens een digitaal categorisering systeem. Momenteel wordt gewerkt aan een European Single Access Point (ESAP) om stakeholders inzicht te geven in zowel financiële- als duurzaamheidsinformatie.

Systematische ESRS-normen

Dubbele materialiteit

Het ESRS is gebaseerd op een dubbele materialiteitsbeoordeling om materiële effecten, risico's en kansen voor duurzaamheidsrapportage te identificeren. De materialiteitsbeoordeling is het startpunt voor het identificeren van belangrijke duurzaamheidskwesties waarover data moet worden verzameld. Dubbele materialiteit heeft twee dimensies: impactmaterialiteit (hoe het bedrijf het milieu beïnvloedt) en financiële materialiteit (hoe het milieu het bedrijf beïnvloedt). Meer over dubbele materialiteit is te vinden op onze verklarende woordenlijst.

Sustainability due diligence-proces

Betrokkenheid met stakeholders is cruciaal om materiële duurzaamheidskwesties te identificeren. Bij het identificeren van potentiële negatieve gevolgen is het van belang dat de onderneming zich richt op haar verschillende ondernemingsactiviteiten, waaronder het in kaart brengen van leveranciers en andere zakelijke partners(upstream) afnemers van producten en diensten(downstream). Dit proces is voortdurend aan de gang en reageert op veranderingen in de strategie, het bedrijfsmodel, de activiteiten en de (zakelijke) relaties van de onderneming om acties te prioriteren op basis van de ernst en waarschijnlijkheid van gevolgen. Het due diligence-proces moet daarom niet als afzonderlijk deel van de rapportageprocessen van de onderneming worden beschouwd, maar als een bron van feedback. Het proces moet daarom zo vroeg mogelijk in gang worden gezet.

Rapportagegebieden

ESRS 1 bevat algemene vereisten en legt de belangrijkste concepten uit van dubbele materialiteit, rapportage over de waardeketen en hoe duurzaamheidsinformatie moet worden verzameld en gepresenteerd.

• Governance: de governance processen, controles en procedures die worden gebruikt om impact, risico’s en kansen te monitoren en te beheren
• Strategie: hoe de strategie en het bedrijfsmodel van de onderneming met de materiële gevolgen, risico’s en kansen interacteren. Inclusief de strategie om de gevolgen, risico’s en kansen aan te pakken.
• Impact, risk and opportunity management: het proces waarmee impacts, risico’s en kansen worden geïdentificeerd, beoordeeld en beheerd door middel van beleid en acties.
• Metrics en targets: hoe de onderneming haar prestaties meet, inclusief de progressie van de doelstelling die zij nastreeft.

Schematische illustratie:

Ongeacht de uitkomst van de materialiteitsbeoordeling, zijn alle ondernemingen verplicht om bepaalde informatie (inclusief bepaalde datapunten) te publiceren op basis van ESRS 2 (inclusief Appendix C).

Belanghebbenden

Het duurzaamheidsverslag beoogt inzicht te verschaffen aan stakeholders. Dit zijn personen die worden of kunnen worden beïnvloed door de onderneming. ESRS 1 categoriseert stakeholders in twee verschillende groepen:

1. Financiële belanghebbenden: primaire gebruikers van algemene financiële verslaggeving. Hieronder vallen bestaande en potentiële investeerders, kredietverstrekkers en andere crediteuren. Maar dit kunnen ook andere gebruikers zijn, zoals vakbonden, overheden en analisten. Het duurzaamheidsverslag geeft informatie die bijdraagt aan het inzicht in de duurzaamheidsrisico's en -kansen van het bedrijf.
2. Betrokken belanghebbenden: individuen of groepen wier belangen - positief of negatief - worden of kunnen worden beïnvloed door de activiteiten van het bedrijf en zijn directe en indirecte zakelijke relaties op value chain. Voorbeelden zijn werknemers, klanten, omwonenden en belangengroepen die zich richten op milieu- en mensenrechtenkwesties.

Voorbereiding en presentatie van duurzaamheidsverslag

Ondernemingen moeten één jaar vergelijkende informatie opnemen voor alle maatstaven die in rapportageperiode bekend zijn gemaakt. Ook moeten zij eventuele schattingen of aannames toelichten en beschrijven hoe die worden gebruikt bij het opstellen van duurzaamheidsinformatie (inclusief scenario- of gevoeligheidsanalyse). Ook informatie over de maatstaven die de onderneming hanteert om haar prestaties en effectiviteit te evalueren met betrekking tot materiële effecten, risico’s en kansen, evenals meetbare, resultaatgerichte doelen die zij heeft opgesteld om de progressie te beoordelen, moeten worden opgenomen in het duurzaamheidsverslag.

Het duurzaamheidsverslag zal dezelfde rapportageperiode bestrijken als de financiële jaarrekening. Een onderneming kan echter een andere definitie van middellange- of lange termijn tijdshorizon hanteren indien dit nodig is vanwege sectorspecifieke kenmerken of schattingen over de waardeketen

Samenhang met andere duurzaamheidswetgeving

Het ESRS vormt samen met CSRD de hoeksteen van het bestaande Europese duurzaamheidskader. Met name de PAI-indicatoren (Principal Adverse Impacts)van de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) opgenomen in het ESRS. Bovendien zijn de bestaande termen en classificatie van de Taxonomy Regulation zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Er is ook een overlap tussen de due diligence-verplichtingen in het voorgestelde Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) en het due diligence-proces inzake duurzaamheid uit het ESRS. De CSDDD en ESRS S2 (werknemers in de value chain) vereisen beide dat bedrijven de sociale effecten binnen hun waardeketens in kaart brengen. Hoewel het ESRS S2 breder kan zijn dan het CSDDD, omdat het toepassingsgebied een breed scala aan duurzaamheidsgerelateerde effecten, risico's en kansen omvat, terwijl het CSDDD zich alleen richt op nadelige gevolgen voor mensenrechten en het milieu. Bovendien vereist de CSDDD, die van toepassing zal zijn op veel van dezelfde bedrijven die onder de S2 vallen, van bedrijven dat ze een duurzaamheidsverslag opstellen en publiceren. CSRDvereist dat bedrijven een klimaatveranderingsplan opstellen en publiceren.

Wat kunnen we voor je doen?

De impact van het ESRS zal voor veel bedrijven enorm zijn. Bedrijven die voor het eerst rapporteren, hebben niet veel tijd meer om uit te zoeken welke organisatorische veranderingen nodig zijn en welke data verzameld moet worden. Bedrijven zullen grote organisatorische veranderingen moeten doorvoeren en moeten investeren in informatie-, risk beheers- en controlesystemen. Een 'geruststellende' gedachte hierbij is dat EFRAG zelf heeft verklaard dat duurzaamheid een reis is en geen bestemming an sich...

Hoewel het begrip ‘duurzaamheid’ een omvangrijke term is, heeft EFRAG met de eerste set ESRS een kader geschetst voor duurzaamheidsrapportage in Europa. Het blijft echter een uitdaging om de complexe kwesties rondom duurzaamheid volledig in kaart te brengen. Om aan de ESRS te voldoen, moeten de duurzaamheidsverslagen van ondernemingen daarom uitgebreid zijn en de volledige impact van hun activiteiten op economische, sociale en milieukwesties in overweging nemen. Het is daarom raadzaam om te beginnen met de implementatie van de ESRS standaarden binnen jouw eigen onderneming.

In onze artikelen wordt CSRD/ESRS compliance in meer detail uitgelegd. Wil je op de hoogte blijven van ontwikkelingen in de CSRD en andere ESG wet- en regelgeving? Onze maandelijkse Risk & Compliance nieuwsbrief houdt je op de hoogte.